دنده اتوماتیک خودرو و نحوه استفاده از آن

دنده اتوماتیک خودرو و نحوه استفاده از آن

دنده اتوماتیک خودرو و نحوه استفاده از آن

در این بخش از سری آموزش های تکتاز آپشن آموزش نحوه استفاده از دنده اتوماتیک ، معنی علائم یا حرف های روی دسته دنده اتوماتیک و مواردی که نباید با دنده اتومات انجام داد می پردازیم…

دنده اتوماتیک

یکی از جذاب  ترین اختراعات صنعت خودرو سیستم انتقال قدرت مبنی بر دنده اتوماتیک است که پس از عرضه تغییر قابل توجهی در بازار ایجاد کرد. رانندگی با ماشین های دنده اتوماتیک راحت تر از ماشین های  دنده دستی است که این امر رانندگی را برای افرادی که زمان زیادی از شبانه روز را پشت فرمون هستند راحت تر کرده است، بخصوص اشخاصی که در شهرهای شلوغ رانندگی می‌کنند. قابل توجه که بدون تمرین و تکرار از رانندگی با ماشین های دنده اتومات لذت نخواهید برد.

 کنار دنده اتوماتیک تمامی خودرو های اتومات چهار حرف لاتین P، R، N و D حک شده‌ است که هر یک دارای معنا و مفهوم خاصی است، اما در برخی از دنده‌های اتوماتیک موارد دیگری هم وجود دارد که در ادامه به آن‌ ها اشاره خواهیم کرد.

علائم روی دنده اتوماتیک

P (Parking): وضعیت پارک. این دنده مخصوص زمان پارک است و در مکانیکی به معنی، شافت خروجی گیربکس را قفل می‌کند و مانع از حرکت خودرو می‌شود. 

R (Reverse): وضعیت دنده عقب. همانند ماشین های دنده دستی، برای رانندگی به‌ سمت دنده عقب استفاده می‌شود.

N (Neutral): وضعیت خلاص دنده اتومات. حالت خنثی که مشابه حالت خلاص ماشین های دنده دستی است.

D (Drive): وضعیت حرکت. به هنگام حرکت باید دنده را در حالت D قرار داد.

1-2-3 : گاهی ممکن است علاوه بر حروف فوق، اعداد 1 تا 3 را نیز ببینید که این اعداد برای مواقعی است که به قدرت بیشتری نیاز داریم مثلا  در سربالایی‌ هایی که شیب تندی دارند. با انتخاب هر یک از این شماره‌ ها، گیربکس محدود به تعویض دنده تا شماره مورد نظر می‌شود. مثلا انتخاب عدد 2 باعث می‌ شود گیربکس فقط از دنده یک و دو استفاده کند.

دنده اتوماتیک

L (Low): همان وضعیت دنده یک است که در بعضی از ماشین ها با حرف L نشان داده می‌شود.

: (+M-) وضعیت manual یا تعویض دستی. در این وضعیت مشابه با گیربکس دستی می‌توان به‌ صورت اختیاری دنده را تعویض کرد، با این تفاوت که در صورت توقف ماشین دنده به حالت یک باز می‌گردد. توجه کنید که در بعضی ماشین های دنده اتومات زمانی که گیربکس در حالت M قرار دارد در صورت رسیدن دور موتور به بالاترین حد مجاز، دنده به صورت اتوماتیک عوض می‌شود.

کلید: O/D وضعیت over drive که در بعضی از ماشین‌ های اتوماتیک وجود دارد و معمولا در کنار شیفتر دنده یا بر روی آن قرار دارد. Over Drive در حقیقت همان دنده پنج در ماشین های دنده‌ای است. در گیربکس‌های چهار دنده با خاموش کردن وضعیت over drive دنده چهار غیرفعال می‌ شود و در ماشین های پنج دنده نیز کلید Over Drive مربوط به دنده پنج است. برخلاف تصور بسیاری از رانندگان خودرو، روشن و خاموش کردن حالت Over Drive در سرعت‌های پایین و دنده‌های سنگین هیچ تاثیری در شتاب‌گیری خودرو ندارد.

آموزش رانندگی با دنده اتوماتیک

برای رانندگی با دنده اتومات حتما نکات زیر را در نظر داشت:

1- همانند هر ماشین دیگری پس از سوار شدن ابتدا صندلی، آینه و… را تنظیم کرده و پدال گاز و ترمز را چک کنید.

2- پا را بر روی پدال ترمز قرار داده و تا انتها فشار دهید و ماشین را روشن کنید. مکانیزم اغلب ماشین های دنده اتوماتیک امروزی به ترتیبی است که معمولا بدون فشردن پدال ترمز روشن نمی‌شوند.

3- بدون آنکه پا را از روی پدال ترمز بردارید، دنده را در حالت D (یا R) قرار دهید.

4- ترمز دستی را خوابانده و کم‌کم پا را از روی پدال ترمز پایی برداشته و به آرامی بر روی پدال گاز فشار دهید و از رانندگی لذت ببرید. شاید تعجب کنید که چرا گفته می‌ شود تا زمان حرکت، پا را از روی پدال ترمز برندارید؟ علت این توصیه صرفا به‌خاطر رعایت نکات ایمنی است؛ زیرا در ماشین های دنده اتوماتیک بعد از خاموش شدن موتور عملا دنده درگیر نیست و بجز حالت P، بقیه دنده‌ها در حالت خلاص هستند. حال اگر به هر دلیلی آخرین باری که ماشین را پارک کرده‌ اید، مکانیزم الکترونیکی شیفتر دنده دچار اشکال شده و ماشین در حالت P قرار نگرفته باشد، بلافاصله بعد از روشن شدن موتور، ماشین حرکت می‌کند. هر چند که این احتمال ضعیف است، اما نادیده گرفتن آن ممکن است منجر به مشکلات جبران‌ ناپذیری شود.

5-  جهت توقف، پا را از روی پدال گاز برداشته و به آرامی پدال ترمز را فشار دهید و به یکباره توقف نکنید.

6- پس از توقف و پارک کامل، دنده را در حالت P قرار دهید.

کار هایی که نباید با دنده اتومات انجام داد

1.  از حالت N  برای بالا بردن دور ماشین در ابتدای حرکت استفاده نکنید

بعضی رانندگان ماشین های دنده اتومات عادت دارند مشابه با ماشین های دنده‌ دستی در زمان روشن کردن خودرو، ابتدا دنده را در حالت N یا خلاص می‌ گذارند و دور موتور را بالا می برند، سپس دنده را در حالت Drive قرار می‌دهند. این عادت اشتباه خسارت جدی به گیربکس‌های اتوماتیک وارد می‌کند و هزینه‌های زیادی را برای صاحب ماشین به‌ همراه دارد.

علاوه‌ بر این بلافاصله پس از روشن کردن موتور، به فکر سرعت‌های بالا نباشید. به موتور اجازه دهید خود را پیدا کرده و کم‌کم سرعت را بالا ببرید. اغلب گیربکس‌ های اتوماتیک مناسب برای شتاب‌ گیری‌ های ناگهانی و رانندگی پر فشار نیستند، البته قضیه در مورد ماشین های اسپرت اتومات کمی متفاوت است.

2. به هیچ‌وجه به هنگام حرکت، دنده را عوض نکنید

برخی رانندگان حتی بدون آن‌ که پا را بر روی پدال ترمز قرار دهند، دنده را به حالت P تغییر می دهند که این موضوع برای سیستم انتقال قدرت بسیار مضر است و باعث استهلاک زودهنگام گیربکس خودرو اتومات می‌شود. توجه کنید که قرار دادن گیربکس از حالت D به حالت دستی (تیپ ترونیک) یا مودهای پیش‌فرض گیربکس مانند حالت اسپرت/برقی مشکلی ایجاد نخواهد کرد.

3. به هیچ‌وجه در سرپایینی‌ها، خودرو را در حالت خلاص قرار ندهید

شاید در نگاه اول این امر مصرف سوخت شما را کاهش دهد، اما با توجه به آنکه  روان‌ کاری دنده‌ ها صورت پذیر نیست بلکه  فرسودگی و آسیب های زودرسی را در پی خواهد داشت. این کار باعث فشار مضاعف به شیر برقی‌ های گیربکس خواهد شد و هزینه تعویض این شیرهای برقی رقم قابل‌توجهی است. به عبارتی هزینه‌ های ایجاد شده بسیار بیشتر از صرفه‌جویی مصرف سوخت است. ضمن این‌ که در بعضی از خودروهای دنده اتومات سوخت‌ رسانی به موتور در سرازیری قطع می‌ شود و مصرف سوخت به‌صورت خودکار کاهش می‌ یابد.

4. در پشت چراغ ‌قرمز، دنده را در حالت خلاص قرار ندهید(دنده اتوماتیک)

وقتی خودرو در حالت D یا همان درایو متوقف ‌شده‌ است، فشار کمتری به گیربکس خودرو وارد می‌شود؛بنابراین در ترافیک و چراغ قرمز که مدت زمان توقف خودرو  کمتر از 2 دقیقه است، گیربکس را خلاص نکنید. خلاص کردن گیربکس و قراردادن دوباره‌ آن در حالت D، استهلاک بیشتری را برای گیربگس به‌همراه دارد. درصورتی‌ که توقف بیشتر از دو دقیقه باشد، از همان حالت N برای توقف استفاده کنید.

5. قبل از توقف کامل خودرو دنده را در حالت P قرار ندهید

قبل از توقف کامل خودرو، دنده را در حالت P قرار ندهید؛ در این حالت شما به خودرو فرمان ایست می‌دهید، در حالی‌که خودرو در حال حرکت است و این امر صدمات جبران‌ ناپذیری برای گیربکس در پی خواهد داشت. بنابراین برای افزایش طول عمر گیربکس، پس از ایست کامل ابتدا دنده را در حالت N قرار دهید، ترمز دستی را بکشید و ترمز را رها کنید، سپس دنده را در حالت P قرار دهید. با رعایت همه این موارد در زمان توقف، وزن خودرو بر روی چرخ‌های عقب می‌افتد؛ در حالی‌ که اگر از ابتدای توقف دنده را در حالت P قرار دهید، فشار وزن خودرو بر روی گیربکس خواهد افتاد که برای جعبه دنده‌های اتوماتیک مضر است.

6. با روغن گیربکس کم رانندگی نکنید

بسیاری از رانندگان خودرو گمان می‌کنند روغن موجود در گیربکس‌ ماشین های اتوماتیک مانند خودروهای دنده‌ای نیازمند تعویض نیست و بازدید دوره‌ ای آن کفایت می‌کند! این تصور کاملا اشتباه است که روغن فابریک کارخانه باید داخل گیربکس بماند و باید گفت که روغن گیربکس‌ های دنده‌ای و اتوماتیک هر دو نیاز به تعویض دوره‌ای دارند.

یکی از وظایف روغن گیربکس کمک به روان‌ کاری گیربکس و خنک ماندن آن هنگام کار کردن خودرو است. بنابراین در صورت رانندگی طولانی‌ مدت با روغن گیربکس کم، خودروی شما با مشکلات متعددی روبرو خواهد شد. بهتر است هر 5 هزار کیلومتر مقدار روغن گیربکس کنترل شود و به ازای هر 50 هزار کیلومتر از روغن جدید استفاده کنید.

7. باک سوخت را خالی نگذارید

فشار سوخت یکی از مواردی است که در عملکرد مناسب خودروهای اتومات بسیار موثر است، لذا همواره سعی کنید تا باک خودرو خیلی خالی نشود.

8. از دو پا برای ترمز و گاز استفاده نکنید

از پای راست خود جهت ترمز و گاز استفاده کنید و مدام بین این پا و آن پا سوئیچ نکنید. استفاده از پای چپ در خودروهای اتومات به معنی فشردن پدال ترمز با آن است و اگر این فشردن پدال ترمز همزمان با فشردن پدال گاز باشد، قطعا گیربکس خودروی اتومات شما دچار آسیب جدی می‌شود .

مقایسه مصرف سوخت گیربکس اتوماتیک و دستی

یکی از سوالاتی که عموما در مورد ماشین های اتوماتیک مطرح می‌ شود، میزان مصرف سوخت این ماشین ها و مقایسه آن با ماشین های دنده‌ دستی است. بررسی‌ ها نشان می‌دهد که مصرف سوخت در ماشین های  اتوماتیک بین 0.5 تا 16 درصد بیشتر از ماشین های دنده دستی است.

در حقیقت ایجاد دنده‌های بیشتر و كاهش نسبت دنده‌ها در خودروهای دنده دستی منجر به کاهش مصرف سوخت خودرو می‌شود. در نتیجه در خودروهای دنده‌ دستی با شش دنده مصرف سوخت از خودروهای دنده‌ای با پنج دنده کمتر است.

 خودروهای اتوماتیک هم جعبه دنده‌های 5 دنده نسبت به انواع 3 و 4 دنده مصرف سوخت کمتری دارند.